Bình Giảng Thơ Lu Hà Do Thu Hà Diễn Ngâm Phần 15

Thu Hà diễn ngâm cảm động lắm, tôi sẽ bình giảng kỹ lưỡng bài thơ này, tôi cảm dịch ra từ bài thơ “ Bài Thơ Đan Áo“ của nàng T.T.Kh nào đó, nhưng tôi tin chắc là của Thâm Tâm. Thâm Tâm viết 6 khổ 24 câu, còn tôi cảm dịch ra thành 8 khổ 32 câu và cố gắng viết cho thật vần để Thu Hà dễ ngâm. Phần thơ Thâm Tâm tôi miễn bình giảng hay bình luận vì không có thời gian và cũng có nhã ý để dành  phần cho các nhà bình thơ Việt Nam. Tôi chỉ muốn từ cái tình của tôi hóa thân thành một người phụ nữ mà than thở về mối tình duyên ngang trái đầy đau khổ và nước mắt. Cố gắng diễn giải thêm vài nét về tâm lý học.

Đan Áo Dở Dang

Cảm dịch thơ T.T.Kh

Đan áo là cái mốt ngày xưa của các cô gái tân thời khi mà nền công nghiệp dệt chưa phát triển ở Việt Nam. Các cô gái dùng hai cái que móc sợi len vào nhau, tỉ mỉ mà thành áo. Cánh đàn ông dẫn hãnh diện khi mặc áo len do vợ đan hay người yêu tặng. Tôi cũng từng cảm hứng từ thơ Nguyễn Bính một bài thơ về chủ đề đan áo. Có lẽ cũng từ bài thơ đan áo của Nguyễn Bính đã khơi nguồn cho Thâm Tâm làm thơ và gán cho nàng T.T.Kh? Còn chuyện đan áo dở dang ám chỉ mối tình dở dang. Một kiểu chơi chữ lấy hình ảnh tượng trưng siêu thực để tả nội tâm.

 Cô Nàng Đan Áo

Quyết không nhớ nưã cho sầu khổ

Nàng đã qua sông lỡ chuyến đò

Chiều nay con bướm bơ vơ

Hoa vườn héo uá lờ mờ hơi sương

Đã lâu lắm tơ lòng vương vấn

Cho đời tôi lận đận mãi thôi

Rằng tôi yêu dấu một người

Nay đành ngậm miệng vẫn hoài nhớ mong

Tên người ấy tôi không muốn nói

Gọi làm chi nhức nhối tim đau

Mấy lần dan díu bên nhau

Tình trao lá rụng qua cầu gió bay

Bởi ván đóng thuyền say theo lái

Để mặc tôi thui thủi giấc mơ

Cô nàng đan áo len chờ...

Hương ba ngày đượm sen đào chưa tan

Hương cứ đượm nồng nàn da diết

Ở hồn tôi tha thiết mất rồi

Tôi yêu khổ lắm nàng ơi!

Chiều nay gió lạnh chơi vơi bướm hồng

Dành tất cả muà đông đan áo

Cho những ai tất cả người quen

Còn tôi nàng lại lãng quên

Thành người xa lạ chẳng tên tuổi gì?

Tôi thành kẻ lạc loài đơn bạc

Oan bao la vô phước cũng nhiều

Mà sao tôi chẳng thôi yêu

Vẫn con đường ấy sớm chiều tôi qua...!

cảm tác thơ Nguyễn Bính: Muà Đông Đan Áo

20.10.2012 Lu Hà

“Em đi tìm lại bến yêu

Sầu vương bi lụy mang nhiều khổ thương

Giang đầu ngào ngạt mùi hương

Nửa hồn theo cánh chim sương bão bùng“

Người ta thường nói thuyền tình bể ái, bến đò trầm luân. Người phụ nữ có chồng nhớ lại mối tình đầu mà nửa hồn thương đau theo cánh chim sương tức con quạ ăn đêm trong sóng gió bão bùng.

“Mịt mùng chẳng thấy hừng đông

Xót xa cho kẻ lấy chồng mù tăm

Mấy muà đông lạnh băng tâm

Áo len đan dở tình thâm chất chồng“

Một con qụa hay gọi là kim ô đi ăn sương cũng như giống nguời phụ nữ có chồng thả hồn đi hoang vụng trộm dan díu với bóng hình chàng nhân tình ngày xưa của mình thì khác chi lạc vào chốn mù tăm chả có tương lai hy vọng áng sáng hừng đông nào hết. Cõi lòng nàng gía băng khi rảnh rỗi ngồi không mà bày chuyện đan áo. Đan áo cho chồng tức đức lang quân đợi hoài có khi hết cả mùa đông mà vẫn chưa xong. Vì nghe lời cha mà nàng lấy chồng giàu sang nhưng chẳng hạnh phúc tí nào vì cái chút tình thâm phụ tử theo lời ông Khổng Tử dạy:“ Tại gia tòng phụ, ký gía tòng phu, phu tử tòng tử“. Chuyện hôn nhân do cha mẹ xếp đặt. Cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy. Hình như cô Khánh nguời yêu của Thâm Tâm mẹ mất sớm ở với dì ghẻ và cha? Nên ông cụ muốn gả quách đi cho gọn, con gái trong nhà như qủa bom nổ chậm, lại thấy nó cứ thậm thụt hẹn hò với anh chàng họa sĩ kiêm làm thơ tình nghèo kiết xác ra?

“Lồng son buộc sợi tơ hồng

Con chim bé nhỏ theo dòng tương tư

Bốn muà nhạt nhẽo bơ vơ

Tiêu sơ tàu lá bơ phờ khóc than“

Lồng son chỉ thân phận người đẹp trong lầu vàng gác ngọc đã thay Nguyệt Lão trói buộc sợi chỉ tơ hồng, con chim ám chỉ người thiếu phụ khổ não tương tư mà không còn cảm gíác về thời gian không gian nữa. Nàng sống đó mà linh hồn nàng gần như đã chết, xuân hạ thu đông trở thành nhạt nhẽo bơ vơ, xác xơ như tàu lá chuối héo.

“Rối lòng gỡ chỉ áo đan

Đan đi đan lại tấm thân phũ phàng

Vàng anh ủ rũ bẽ bàng

Làm sao thoát khỏi lồng vàng khổ đau“

Đan rồi lại lẩm cẩm gỡ ra đan lại, như đan tấm thân phũ phàng với ông chồng gìa  từng đêm hom hem thở khò khè để đến nỗi con chim vàng anh nuôi làm cảnh cũng phải ủ rũ thấy cô chủ mà buồn, cũng muốn được tự do đi tìm con chim đực khỏe mạnh sung sức mà ân ái....

“Ngoài kia mưa nắng lao xao

Còn chi mong đợi muà trao nắng bồng

Thương con chim nhỏ trong lồng

Như người nhân thế lạc vòng trần căn“

Ngoài kia cuộc sống vẫn tiếp diễn, một sự tương phản của ngoại cảnh và tâm hồn. Khổ này không cần gỉai nghĩa từng chữ chỉ nên đọc thơ mà tự cảm nhận lấy. Riêng chữ “trần căn“ xin tạm giải thích qua bằng bài thơ sau:

 Mong Sao Cho Được Toại Nguyền

   Cảm xuân Canh Dần 2010

Hỡi cô thiếu nữ chờ mong

Trần gian có kẻ vấn vương bồi hồi

Thiên đình giận mãi không thôi

Chuyện xưa lầm lỗi lòng trời còn đau

Hỏi ông Nguyệt Lão xe tơ

Đào tiên hái trộm lạc vào trần căn

Bị đày xuống ải dân gian

Đầu thai đưa lối Thái Chân lạc đường

Dùng dằng trong sổ đoạn trường

Thương  nhau chẳng được toại lòng phu thê

Than ôi! Dặm nẻo sơn khê

Trùng dương cách trở dầm dề gió mưa

Canh Dần tuyết trắng pháo hoa

Mây trời lãng đãng nhạt nhòa lao xao

Bàng hoàng mộng tưởng thiên tào

Luân hồi chìm nổi bao giờ xe tơ ?

Phỉ nguyền ân ái trăng mơ

Thanh mai trúc mã vần thơ dạt dào

Ước mơ như cánh hoa đào

Nàng thơ ngây ngất ngọt ngào chưá chan

Canh Dần ngó xuống trần gian

Chư Tiên Ngọc Nữ Thái Chân cảm phiền

Mong xin cho được toại nguyền

Kiếp nào ta sẽ sánh duyên Châu Trần?

17.1.2010  Lu Hà

“Tình thù oan trái thế gian

Bao đời lễ giáo giam thân má hồng

Tháng năm tóc uá héo lòng

Miả mai cho kẻ cùng đường như tôi“

Người ta thường nói tứ đại giai không tình thù oan trái ám chỉ muốn đi tu quách cho rảnh. Cái lễ giáo cổ hủ phong kiến như tôi đã phân tích ở đoạn trên rồi. Xin miễn nhắc lại cho thừa thãi không cần thiết. Câu thơ hòan toàn tả về nội tâm phụ nữ bị dồn vào bước đường cùng , không lối thoát mà đành phải mím môi chấp nhận.

“Đời em khổ lắm chị ơi!

Đêm giông mà nghĩ cảnh đời tả tơi

Ngoài trời tầm tã mưa rơi

Vùi chôn sầu tủi đầy vơi lệ trào“

Tôi cố ý viết dài thêm 2 khổ để tả về phần nội tâm phụ nữ. Tôi chỉ bình giảng thôi chứ không bình thơ . Nên những câu chữ dễ hiểu để bạn đọc tự cảm nhận lấy.

Áo len dang dở nghẹn ngào

Đêm đông gió bão lệ trào chưa tan

Xứ sở lạ, tháng năm tàn

Trái tim cô quạnh muôn vàn sầu tang !

14.1.2017 Lu Hà