Bình Giảng Thơ Lu Hà Do Thu Hà Diễn Ngâm Phần 23

Rất cảm động khi nghe Thu Hà ngâm 2 bài thơ của tôi: “Cung Đàn Dang Dở“ và” Vẳng Khúc Tương Sầu“
Bài thơ Cung Đàn Dang Dở có 6 khổ 24 câu. Tôi cảm hứng từ thơ Thâm Tâm bài: “Màu Máu TiGon“ viết theo thể thơ mới 7 chữ có 4 khổ 16 câu. Bài thơ này tôi tìm trên google thấy đã có nhạc sĩ Việt Dzũng phổ nhạc được Ái Vân hát rất hay. Nhưng tôi vẫn chê Việt Dzũng làm một công việc thừa thãi thiếu tôn trọng tác gỉa.

 Đây là nỗi lòng chàng Thâm Tâm thì Việt Dzũng đổi ngôi thành tâm trạng của một người phụ nữ. Cụ thể là cô Khánh vu vơ nào đó. Thâm Tâm dùng chữ K để trách Khánh bạc tình thì Việt Dzũng lại biến báo trí trá thành Khánh trách Thâm Tâm bạc tình. Nếu bài thơ này cứ để nguyên si mà ngâm sẽ giữ lại giá trị của bài thơ. Việt Dzũng làm một công việc thừa thãi râu ông nọ cắm cằm bà kia. Lợn lành chữa thành lợn què làm ôi ả cả mặt Thâm Tâm đi. Người ta đang là thơ 7 chữ  lối mới dòng họ thơ đường cổ kính thanh tao thì anh cho sang nhạc Tây vào để hát theo nốt nhạc Tây làm hỏng các thanh dấu tiếng Việt đi. Còn ca sĩ Ái Vân hát thì cô ta chỉ biết hát khi có nhạc phẩm và đạo diễn bảo hát thì hát. Ái Vân không có lỗi trong việc này. Còn Lưu Hồng hát thì vẫn giữ là ngôi thứ nhất là tôi hay anh. Tóm lại luôn đảo ngôi theo vị trí người hát là phụ nữ thì em trách anh, là đàn ông thì anh trách em. Chuyện làm nhạc thì anh phải lấy chữ tín nghĩa trách nhiệm cảm xúc làm đầu không thể phổ nhạc linh tinh xuyên tạc nội dung bài thơ của người ta đi. Thôi chuyện Việt Dzũng và Thâm Tâm làm thơ  làm nhạc tôi không bàn tới nữa. Cả hai người theo tôi đều là xập xí xập ngậu thế nào ấy. Nhưng nay họ đều là người thiên cổ cả rồi, ta không nên nói nhiều và nên cám ơn những sáng tác cố gắng của họ cho đời. “Bài Màu Máu TiGon“ có câu:
“ K. hỡi, người yêu của tôi ơi

Nào ngờ em giết chết một người

Dưới mồ đau khổ anh ghi nhớ

Hình ảnh em hoài, mãi thế thôi“

Vậy qua bài thơ này chàng Thâm Tâm đã gián tiếp thừa nhận 3 bài thơ Hai Sắc Hoa TiGon là của mình. Tại sao không ký luôn tên là Thâm Tâm đi còn T.T.Kh làm gì cho rách việc, lắm chuyện phiền toái để thành nghi án văn học?

 Bây giờ tôi lại theo thông lệ bình giảng thơ tôi để tri ân Thu Hà và bạn đọc yêu thơ ca âm nhạc.

Cung Đàn Dang Dở

cảm dịch từ thơ Thâm Tâm: Màu Máu TiGon

Hàn Mặc Tử khi còn sinh thời trong thư viết cho Hoàng Trọng Miên, đề ra quan niệm về thơ dựa trên thánh chúa:"Ðức Chúa Trời đã tạo ra trăng, hoa, nhạc, hương, để cho người đời hưởng thụ, nhưng người đời u mê phần nhiều không biết tận hưởng một cách say sưa...Vì thế, trừ hai loài trọng vọng là "thiên thần và loài người" ra, Ðức Chúa Trời phải cho ra đời một loài thứ ba nữa: loài Thi Sĩ. Thi sĩ rơi xuống cõi đời, bơ vơ, bỡ ngỡ và lạ lùng, không có lấy một người hiểu mình ...Thơ là một tiếng kêu rên thảm thiết của một linh hồn thương nhớ, ước ao trở lại trời, là nơi đã sống ngàn kiếp vô thỉ, vô chung, với những hạnh phúc bất tuyệt…Thơ là sự ham muốn vô biên những nguồn khoái lạc trong trắng của một cõi trời cách biệt…Tôi làm thơ? Nghĩa là tôi nhấn một cung đàn, bấm một đường tơ, rung rinh một làn ánh sáng. Tư Mã Tương Như đã làm thơ gảy đàn ngâm nga bài: “Phụng Cầu Hoàng“ cảm được trái tim cõi lòng nàng Trác Văn Quân mà đôi lứa, nghĩa là cung đàn trọn vẹn. Còn cung đàn dang dở như tiêu đề bài thơ của tôi là miêu tả về mối tình không trọn vẹn dở dở dang dang.

“Chao ôi! Thiên hạ còn bàn tán

Hoa máu TiGon chán cảnh đời

Nỗi niềm sầu hận chơi vơi

Năm châu bốn biển lệ rơi đôi hàng…“

Mấy bài thơ về Sắc Hoa Tigon tính đến nay đã tròn đủ 80 năm rồi mà trong thiên hạ mọi người vẫn còn sôi nổi hào hứng bàn tán. Càng nghe ngâm thơ càng đọc thơ này mà lòng người nao nao lâng lâng ngao ngán chán cảnh đời tình duyên dang dở, số phận con người long đong lật đật ngụp lặn trôi nổi luân hồi trong bể khổ trầm luân. Ngày xưa chỉ là nỗi buồn sầu hận khổ đau cho những tâm hồn yêu thơ Việt Nam chỉ ở 3 miền Bắc- Trung- Nam và ngày nay sau năm 1975 mấy bài thơ buồn thảm này còn lan ra khắp địa cầu theo dòng người tha phương nơi đất khách quê người.

“Mấy thập kỷ dở dang đàn hạc

Theo bước chân lưu lạc chốn nào?

Hồng nhan bạc mệnh má đào

Trăng vàng sẻ nửa nghẹn ngào Khánh ơi!“

Bài thơ này tác gỉa có ý nhắn nhủ linh hồn cô khánh, thím Khánh, mợ Khánh bà Khánh, cụ Khánh, cô hồn ma vất vưởng, gía như cứ trốn nhà bỏ đi theo ông Thâm Tâm thợ vẽ rồi hai người mở quán nước, quán rượu ven đường như Tư Mã Tương Như và nàng Trác Văn Quân thì thiên hạ khỏi sầu khổ vì mấy bài thơ máu Tigon đó.  Vầng trăng thu sẽ tròn trịa có phải vui không?

“Quyên sao được mùi hơi thở nóng

Phả làn da tê cóng trái tim

Yêu em mải miết đi tìm

Ngược xuôi trần thế cánh chim hải hồ“

Tôi phải muợn hồn thoát xác gỉa làm chàng Thâm Tâm lúc đó ân ái với cô Khánh như thế nào? Dù có thật hay là trong mộng thì cũng là  sự cảnh diễn ra trong tâm thức trí não con người cho cả khi  là vô thức mê man bất tỉnh...

“Hồn thi sĩ bơ vơ lạc lối

Thuyền ra khơi sóng dội biển gào

Cánh buồm nâu rách lao đao

Thân tàn sức kiệt ly tao kiếp người“

Mô tả hồn thi sĩ của tôi và Thâm Tâm giống nhau cả lao đao trong trường tình và truờng đời giống như con thuyền mong manh ngoài biển khơi

“Hai sắc hoa đất trời xứ lạ

Giọng ca ngâm chan chứa xót xa

Chín tầng mây trắng bao la

Có nghe tiếng nấc Hằng Nga tủi hờn “

Khổ này nhắc đến Thu Hà ngâm thơ đã từ trong nước lan tải cả ra nước ngoài trên mạng Internet cụ thể là trang facebook với nick: “Lu Hà Dòng Thơ“

“Biết bao kẻ đòi cơn rền rĩ

Mộng ái tình thủ thỉ canh thâu

Hàng hiên lã chã giọt ngâu

Trán nhăn tự lự mái đầu hoa dâm!“

Biết bao trai thanh gái lịch kể cả các cụ bô lão nghe ngâm thơ mà rơi lệ,  nhất là các cụ bà dễ xúc động nhất, gần đất xa trời, gần kề miệng lỗ, răng lợi móm mém  mà xuân tình còn động, buồn thảm lắm cho kiếp nhân sinh duyên tình hồng nhan bạc mệnh.

12.1.2017 Lu Hà

Vẳng Khúc Tương Sầu

viết tặng Thu Hà

“Đàn rung vẳng khúc cung sầu

Thu về nức nở chân cầu dáng ai?

Hương ngây cá lội lờ đờ

Nỗi niềm cay đắng hững hờ lá rơi! “

Bài thơ này viết tặng đích danh Thu Hà, ngâm thơ có nhạc đệm hồ, cầm, nhị, sáo, bầu v, v… toàn nhạc cụ rất Viêt Nam phù hợp với 6 thanh dấu của tiếng Việt, nghe rất du dương trầm bổng ai oán giận hờn thổn thức chia ly…

“Biển cồn sóng vỗ chơi vơi

Lạc loài cát sĩ ở nơi cuối trời

Bâng khuâng thổn thức rã rời

Cánh bèo trôi dạt mảnh đời cô liêu...”

Tả tâm trạng tôi khi nghe Thu Hà ngâm thơ

“Heo may mây phủ sương chiều

Khói lam mờ nhạt tiêu điều hoàng hôn

Khát khao tâm dạ bồn chồn

Xót xa hiu quạnh lệ tuôn đôi hàng “

Miêu tả về nội tâm sâu xa của cõi lòng.

“Thuyền tình em bước sang ngang

Pháo hồng xơ xác muộn màng ái ân

Ngược xuôi nặng gánh phong trần

Trúc mai rầu rĩ đằng vân gió gào... „

Tà cảnh người phụ nữ lỡ làng duyên tình giống như lỡ bước sang ngang của Nguyễn Bính vậy. Có thể là nàng T.T.Kh hay là cô Thu Hà hay bao nhiệu người phụ nữ khác của Đinh Gùng, Vũ Hoàng Chương, Hàn Mạc Tử v. v… cùng cảnh ngộ này. Đằng vân gía vũ là đi mây mây về gío, kiểu như Tôn Ngộ Không dùng phép cân đầu vân chỉ cần cái lắc mình là đả đi được mấy vạn dặm. Ý thơ còn chỉ tâm thức con người như tâm viên ý mã, tâm lăng xăng như khỉ leo cây, suy nghĩ linh tinh như ngưa phi thật là bấn loạn trong cảnh ngộ rầu rĩ phong trần

“Thẹn thùng oanh yến thì thào

Liễu xanh ướt đẫm nghẹn ngào mưa sa

Lần hồi trong cõi ta bà

Vén mây thương cảm Hằng Nga tủi hờn...! “

Tả tâm trạng người thiếu phụ, e thẹn ngại ngùng làm cho oanh yến phải thì thào, cành liễu xanh đẫm lệ tuổi xuân, đến mức cả Hằng Nga cũng không yên vén mây nhìn xuống mà khóc. Thơ theo lối tượng trưng bạn đọc phải dùng trí tuệ, cảm giác của mình, cũng phải biết mộng tưởng mới thấy cái thú thưởng thức thơ. Còn không cảm thấy gì,  đầu óc trơ ra  như cối đá, tôi không thể giúp gì cho các bạn được. Tôi không thể tẩy não nhồi sọ cảm xúc cho các bạn được theo kiểu dân vận tuyên truyền. Tôi là thi sĩ tình thơ chứ không phải là nhà tư tưởng cách mạng. Tôi không có khả năng này vì mục đích vụ lợi thủ lợi vả lại tôi cũng không thích.

“Tiếng than ngâm oán chập chờn

Trầm ngư cánh nhạn dập dờn bóng câu

Muối sương tuyết điểm mái đầu

Nửa đời lưu lạc biển dâu đoạn trường...! “

1.3.2016

Thì ra bài thơ này, tôi viết tặng Thu Hà từ tháng 3 năm 2016. Đến hôm nay lại được Thu Hà diễn ngâm nghe rất xúc động. Xin đa tạ cám ơn.

19.1.2017 Lu Hà