Tưởng Gì Ghê Gớm

Tưởng cái gì ghê gớm. Tớ thấy bác Paul với cô Quế Chi bàn luận sôi nổi chuyện văn thơ về cái bài “Đò Lèn gì đó của Nguyễn Duy“. Tớ ít khi quan tâm đến chuyện làm thơ của người khác, tớ chỉ bình thơ của ai đó, nếu qủa thực làm thơ hay thôi. Còn thơ phú vớ vẩn tớ không thèm để ý đến mặc kệ người ta muốn viết gì thì viết. Ngưu tầm ngưu mã tầm mã chả hơi đâu mà quan tâm. Thơ cũng có đẳng cấp tâm linh đấy. Thường thường các bậc tao nhân mặc khách trí tuệ cảm nhận cao thì họ thích thơ tao nhân mặc khách. Thậm chí các vị đó còn chê thế tục vai u thịt bắp mồ hôi dầu. Thuốc lào một điếu chè tàu một hơi. Nên họ rủ nhau vào vào rừng trúc mà ngâm nga xướng vịnh như 7 vị thất hiền. Còn thơ bần nông cốt cán thì có các fun Chí Phèo Thị Nở đọc.

Đò Lèn

Thuở nhỏ tôi ra cống Na câu cá

níu váy bà đi chợ Bình Lâm

bắt chim sẻ ở vành tai tượng Phật

và đôi khi ăn trộm nhãn chùa Trần

Thuở nhỏ tôi lên chơi đền Cây Thị

chân đất đi đêm xem lễ đền Sòng

mùi huệ trắng quyện khói trầm thơm lắm

điệu hát văn lảo đảo bóng cô đồng

Hai khổ này tác gỉa mô tả tuổi thiếu niên câu cá, leo trèo bắt chim sẻ ở vành tai Phật rồi ăn trộm nhãn tự chứng tỏ mình thiếu giáo dục lêu lổng từ nhỏ mà còn gián tiếp tố cáo miền Bắc ngăn cấm tôn giáo đến mức chim sẽ làm tổ cả ở tai Phật vì  tượng Phật thiếu thày Chùa chú tiểu ni cô chăm sóc. Thiếu nhăng khói cúng lễ tế bái. Lâu ngày hiu quạnh thành nơi chim chóc rắn rết ở.

Rồi cảnh hát đền sòng lễ hội cô đồng có lẽ vào thời gian trước và sau năm 1945? Sau đó thì cải cách ruộng đất đấu tố chém giết địa chù phú nông và dần dần dần ngăn cấm hết lễ hội cho là mê tín dị đoan và bắt dân nộp lại ruộng đất làm ăn hợp tác xã. Hai khổ thơ ý tứ tầm thường không thấy gì đặc sắc gì tả về tình cảm bà cháu nhà bác Duy.

Tôi đâu biết bà tôi cơ cực thế

bà mò cua xúc tép ở đồng Quan

bà đi gánh chè xanh Ba Trại

Quán Cháo, Đồng Giao thập thững những đêm hàn

Rõ ràng đây là cảnh nông dân miền Bắc bị đày đọa bóc lột thậm tệ khác chi là nô lệ? Đảng không lo chuyện làm ăn mở mang sản xuất chăm lo đời sống nhân dân mà chỉ lo giải phóng miền Nam? Tuyên truyền linh tinh bậy bạ nào dân miền Nam đói khổ Mỹ nó sang để cướp bóc tài nguyên rừng vàng biển bạc cánh đồng Tháp Mười lúa gạo chở về Mỹ nên dân đói khổ lắm. Lấy hết vàng sắt nhôm quặng gì đó ùn ùn chở về Mỹ. Còn chính quyền miền Nam là tay sai đế quốc nhằm thu thuế hút máu đồng bào. Dân miền Nam sắp chết đói đến nơi rồi mà phải mau mau cấp tốc mang đại quân vào giải phóng. Chính Nguyễn Duy thừa nhận là miền Bắc đói khổ qua hình ảnh bà ngoại đó thôi.

Tôi trong suốt giữa hai bờ hư - thực

giữa bà tôi và tiên phật, thánh thần

cái năm đói củ dong riềng luộc sượng

cứ nghe thơm mùi huệ trắng hương trầm

Nguyễn Duy cũng mờ mịt hư hư thực về miền Bắc xã hội chủ nghĩa giữa người bà thế tục và thần thánh Phật. Tính chính danh của cái gọi là đấu tranh giai cấp vô thần và hữu thần. Bà ngoại có tin vào thần thánh không? Mà những năm đói ăn củ dong riềng còn luộc vội chưa kịp chín. Thần thánh Phật kìm hãm sản suất vì cho rằng các vị thày chùa là đám ăn bám cần cải tạo lao động hay nền sản xuất xã hội chủ nghĩa trì trệ  tậm tịt yếu kém? Nguyễn Duy mập mờ tội để dân đói là do đảng và nhà nước hay thần Phật. Rồi loanh quanh lại đổ cho bom đạn mỹ là nguyên nhân đói kém của miền Bắc, không lẽ đổ cho ông Diệm ông Thiệu và chính quyền miền Nam?

Bom Mỹ dội, nhà bà tôi bay mất

đền Sòng bay, bay tuốt cả chùa chiền

thánh với Phật rủ nhau đi đâu hết

bà tôi đi bán trứng ở ga Lèn

Bom Mỹ dội xuống thánh Phật cũng tiêu tan, không cứu nổi bà. Thánh Phật rủ nhau đi là hình ảnh ngạo mạn vô thần khinh miệt tôn giáo niềm tin tín ngưỡng và bà đi bán trứng gà ở ga Lèn, Bà phải nhảy tàu đánh đu bám theo hành khách để kiếm từng đồng xu...

Tôi đi lính, lâu không về quê ngoại

dòng sông xưa vẫn bên lở bên bồi

khi tôi biết thương bà thì đã muộn

bà chỉ còn là một nấm cỏ thôi!

Nguyễn Duy đi lính tức là đi bộ đội và khi giải phóng miền Nam cứu dân thoát khỏi cảnh nô lệ đói nghèo dưới chế độ áp bức bóc lột hà khắc như miền Bắc tuyên truyền nhưng bản thân Nguyễn Du học được gì là sự thực tận mắt có thấy miền Nam phồn thịnh quá sung túc ?

Vì bác Paul cô Quế Chi bàn luận về ai đó mang thơ bác Nguyễn Duy so sánh với thơ bác Paul, nên tớ mới hơi tò mò nên lên google tìm đọc bài Đò Lèn là gì mà các văn sĩ Việt Nam khen hay thế? Té ra Đò Lèn vẻn vẹn có bấy nhiêu thôi. Việt Nam dưới sự lãnh đạo của nhóm đầu đất cai thầu văn hóa khen thơ ai đó hay tức là thơ này cực dở với văn nhân trí gỉa tao nhân mặc khách. Họ, cánh bồi bút chỉ chăm chăm vào khoản tuyên truyền cách mạng nhuộm đỏ thế hệ trẻ thôi. Nạn đói do cộng sản chủ trương, hiếu chiến cũng đổ cho giặc Mỹ là thiếu công bằng. Ý tưởng nghèo nàn manh mún.

Xin lỗi bác Nguyễn Duy nhé, có lẽ văn sĩ Việt Nam họ khen nhầm bác rồi. Vì thơ bác theo thể 8 chữ không đúng luật đổi thanh, cách gieo vần kém không đạt tiêu chuẩn gọi là thơ. Thơ này nên xếp vào thơ tự do loại hạng bét. Nội dung nghèo nàn mục đích tố cáo chiến tranh do Mỹ gây ra. Có 6 khổ toàn chuyện lem nhem thơ ấu chả có gì đặc sắc làm xúc động lòng người.

Người xưa có câu: Văn dĩ tải đạo, thi dĩ ngôn chí. Thơ phải có cái ý cái chủ đích mình cần nhắm tới. Thơ phải nói cái chí của mình. Chứ thơ bông phèng hoa lá cành vu vơ nhạt phèo chẳng có bóng dáng nhân vật thì coi như vất đi. Thơ có nhân vật lại không tỏ ra cái tình của nhân vật mình muốn mô tả cũng vất đi. Bài thơ này không rõ ý mập mờ tả cảnh bà ngoại khổ và khổ do giặc Mỹ. Lời là phương tiện của ý. Được ý quên lời. Bài thơ cái ý muốn nói muốn viết không toát ra được coi như là vất đi.

Bố mẹ bác Duy làm gì mà không nuôi nổi mẹ ,để bà cụ lam lũ mò cua bắt ốc, bán chè xanh, bán cháo qua ngày. Còn bác thì mải chơi chả quan tâm gì bà mình, níu áo đòi quà, lêu lổng câu cá bắt chim ăn trộm nhẵn….Toàn những hình ảnh vô cảm vô tâm với bà thì có quái gì mà khoe? Khi bà thành nấm mồ cỏ sương thì bác Duy nổi hứng làm bài thơ và bảo tình thuơng muộn màng. Một đứa cháu bất hiếu thiếu tình cha con mẹ con ông bà mà cũng mang ra khoe. Lúc sống thì hờ hững lãnh đạm, lúc chết rồi thì chỉ chăm chăm nhảy vào mâm cỗ nhai nhồm nhoàm xôi thịt giỗ cha mẹ ông bà thì nghĩa lý gì?

Người ta thường nói: Một mẹ nuôi nối 10 con, nhưng 10 con không nuôi nổi một mẹ. Đúng ra bài thơ này xét cho cùng là tố cáo cha mẹ và cả bản thân mình vô cảm bất nhân.

Bác đổ tuốt tuột cho tại thằng Mỹ là sai. Tại là cái ông Hồ đó mà ngày xưa bác Duy vẫn phải yêu ông bác Hồ hơn cả bà ngoại mình: Ai yêu bác Hồ chí Minh hơn chúng em nhi đồng và ai yêu chúng em nhi đồng bằng bác Hồ Chí Minh.

Tại ông Hồ nghe Lê Duẩn xui ký hiệp định xơ cua nài nỉ mời Pháp quay trở lại Việt Nam và nghe Tàu xui đánh Pháp. Thằng Tàu nó xuất binh ngầm nó đánh đến vĩ tuyến 17 thôi mới đểu. Nó bảo: Thiên hạ đại loạn Trung Quốc mới được nhờ. Nó biến người Việt Nam thành những những con gà trọi đánh nhau đá nhau chết tươi hết đi cho nó giải trí mua vui cho nó. Nó bảo chiến tranh nguyên tử cũng không đáng sợ cả thế giới này thành tro bụi nhưng nước Tàu lớn hơn tỉ dân chỉ cần một tỉnh sống xót cũng đủ sức sinh nở xây dựng trái đất thành thiên đuờng. Việt Nam cũng hiếu chiến hung hãn không kém thà đốt cả dải Trường Sơn đánh Mỹ đến người Việt Nam cuối cùng.

 Tại đảng không muốn chung sống hòa bình coi chuyện đánh nhau như gà trọi điên khùng, chết bỏ là anh hùng. Tại sao máy bay Mỹ thả bom miền Bắc tại các anh xâm chiếm miền Nam là quốc gia có chủ quyền khi thành lập có hàng trăm nước công nhận còn miền Bắc của ông Hồ lèo tèo vài nước.

Cái ý của bác là tố cáo Mỹ ác, thế hàng triệu các bà gìa ông gìa miền Nam bị quân đội bắc Việt súng đạn Nga Tàu giết thì ai thuơng họ?

Cả hiệp định Geneve và Paris chưa ráo mực đã bị dảng cộng xé bỏ, tiền hậu bất nhất như vậy còn thơ với chẳng phú.

Tớ cũng viết về bà nội và ông nội tớ. Nhưng tớ hoàn toàn từ cảm xúc tự nhiên không có ý tuyên truyền cách mạng đấu tranh giai cấp như bài Đò Lèn của bác Duy đâu.

Phơi Luá Với Bà

Khi con tu hú gọi muà hè

Dạo rực hoa lòng phượng vĩ ơi!

Cháu lại cùng bà phơi luá mới

Sân vàng óng ánh đẫm mồ hôi

Bà bảy mươi rồi tóc bạc rơi

Giưã trưa nóng nực quá đi thôi

Rát bàn chân trẻ vưà lên chín

Lẽo đẽo theo bà đạp luá tươi

Năm tháng qua đi lại nhớ nhà

Đất trời đâu phải ở quê ta

Ai có hay chăng thường bão lụt

Miền trung du sáng nắng chiều mưa

Phiêu diêu hồn lạc đám sương mờ

Cháu gửi tiền xây lại nấm mồ

Bà có nhớ không về cố quốc

Xa quê hương gửi đám mây đưa...

Ba mươi năm về lại thăm nhà

Nhìn cái sân phơi cháu nhớ Bà

Chiều nắng xanh lam cơn gió lạnh

Hàng cau thấp thoáng bóng chiều tà…!

2008 Lu Hà

Lu Hà tôi cả thời gian tuổi thiếu thời lại sống bên bà nội, nên nhớ thương bà như mẹ vậy.

Nhớ Bà

Bính Thân thổn thức nhớ Bà

Ba mươi năm lẻ dương tà mờ soi

Mây buồn gió núi lẻ loi

Ngân Hà lạnh lẽo trăng soi cửa đền

Chuông chùa thảng thốt chư tiên

Trúc mai xào xạc sầu miên u hoài

A di đà Phật trần ai

Nại Hà sông nước tuyền đài xa xăm

Sương thu nửa mảnh trăng rằm

Bờ ao giếng nước nong tằm quay tơ

Ngậm ngùi tuổi ngọc ấu thơ

Có bà có cháu vẩn vơ lam chiều

Vườn trầu cau mít gốc tiêu

Một hai sớm tối liêu xiêu bóng người

Âm dương cách trở đôi nơi

Tháng năm biền biệt cảnh đời ly tao

Nửa vòng trái đất nghẹn ngào

Nghe tin Bà mất biển gào sóng vang

Nấm mồ cỏ mọc võ vàng

Gửi tiền xây cất khói nhang hương thờ

Xót xa hồn lạc bến thơ

Sông Thao nức nở đôi bờ đục trong

Trời xanh có thấu cho lòng

Bên bồi bên lở long đong cánh cò .

26.2.2016 Lu Hà